Cáp điện báo cháy là loại cáp gì?

Hệ thống báo cháy là một phần không thể thiếu trong việc đảm bảo an toàn cho bất kỳ công trình nào, từ nhà ở đến các tòa nhà thương mại lớn. Để hệ thống này hoạt động một cách đáng tin cậy, đặc biệt là trong những thời khắc quan trọng nhất, thì cáp điện báo cháy đóng vai trò như một “hệ thần kinh” kết nối tất cả các thành phần lại với nhau.

Việc lựa chọn sai loại cáp không chỉ gây ra lỗi hệ thống mà còn là một vi phạm nghiêm trọng các tiêu chuẩn an toàn phòng cháy chữa cháy.

I. Cáp báo cháy là gì và tại sao nó đặc biệt?

Cáp báo cháy là loại cáp điện tử đa lõi được thiết kế chuyên dụng để truyền tải tín hiệu trong các hệ thống báo cháy. Nó kết nối tủ điều khiển trung tâm với các thiết bị đầu vào (như đầu báo khói, đầu báo nhiệt, nút nhấn khẩn cấp) và thiết bị đầu ra (như chuông, còi, đèn báo động).

Điều làm cho cáp báo cháy trở nên đặc biệt so với các loại cáp thông thường là nó phải đáp ứng các tiêu chuẩn chống cháy và an toàn nghiêm ngặt. Cấu tạo của nó phải đảm bảo khả năng:

• Chịu được nhiệt độ cao.
• Hạn chế sự lan truyền của ngọn lửa.
• Hạn chế sinh ra khói và khí độc khi bị đốt cháy.

Cáp báo cháy thường có vỏ màu đỏ để dễ dàng nhận biết trong hệ thống điện phức tạp của một tòa nhà.

II. Phân loại cáp báo cháy theo NEC

Tiêu chuẩn Điện Quốc gia Hoa Kỳ (NEC) phân loại cáp báo cháy rất rõ ràng dựa trên khả năng chống cháy và vị trí lắp đặt. Đây là hệ thống phân loại được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới.

1. Cáp báo cháy giới hạn công suất (Power-Limited Fire Alarm – FPL)

Đây là loại phổ biến nhất, được sử dụng cho các hệ thống báo cháy hiện đại có nguồn điện năng thấp. Chúng được chia thành 3 cấp độ chính:

FPLP (Plenum)

Đây là loại cáp có cấp độ chống cháy cao nhất. Bắt buộc phải sử dụng khi đi dây trong các không gian thông khí (plenum), chẳng hạn như bên trên trần giả hoặc dưới sàn nâng – những nơi không khí của hệ thống điều hòa lưu thông. Lý do là vì lửa và khói trong các khu vực này có thể lan truyền cực kỳ nhanh ra toàn bộ tòa nhà. Cáp FPLP được thiết kế để chống cháy lan và sinh ra rất ít khói.

FPLR (Riser)

“R” là viết tắt của Riser (trục đứng). Đây là loại cáp được thiết kế để đi dây theo trục thẳng đứng giữa các tầng của một tòa nhà (ví dụ như trong các hộp kỹ thuật, ống gen). Nó có khả năng chống cháy tốt để ngăn ngọn lửa lan truyền từ tầng dưới lên tầng trên qua đường dây cáp.

FPL (General Purpose)

Đây là loại cáp có cấp độ chống cháy cơ bản nhất. Nó chỉ được sử dụng cho các ứng dụng thông thường, đi dây trên cùng một mặt sàn và không được phép đi trong các trục đứng (riser) hay không gian thông khí (plenum).

2. Cáp báo cháy không giới hạn công suất (Non PLF)

Đây là loại cáp dành cho các hệ thống báo cháy cũ hơn, sử dụng nguồn công suất lớn hơn. Chúng cũng được phân loại tương tự thành NPLF (thông thường) và NPLFP (dùng cho không gian plenum).

3. Chống nhiễu hay không chống nhiễu? (Shielded vs. Unshielded)

Ngoài việc phân loại theo cấp độ chống cháy, cáp báo cháy còn có hai phiên bản:

Không chống nhiễu (Unshielded): Là loại tiêu chuẩn, phù hợp cho hầu hết các ứng dụng thông thường.

Có chống nhiễu (Shielded): Có thêm một lớp lá nhôm và một dây thoát nhiễu bên trong.

Bắt buộc phải sử dụng trong các môi trường có nhiễu điện từ (EMI) cao, chẳng hạn như gần các đường dây điện động lực lớn, động cơ, biến tần, hoặc trong các trung tâm dữ liệu. Lớp chống nhiễu này đảm bảo tín hiệu báo cháy không bị sai lệch, tránh tình trạng báo giả hoặc không báo động.

III. Hướng dẫn lựa chọn cáp báo cháy phù hợp

Lựa chọn đúng loại cáp báo cháy là tuân thủ quy tắc về vị trí lắp đặt. Hãy tự hỏi những câu sau:

Vị trí lắp đặt cáp ở đâu?

• Đi dây bên trên trần giả hoặc dưới sàn nâng có hệ thống điều hòa không khí? -> Bắt buộc dùng FPLP.
• Đi dây xuyên qua các tầng theo trục đứng? -> Bắt buộc dùng FPLR.
• Chỉ đi dây trên cùng một mặt sàn, không đi vào các khu vực trên? -> Có thể dùng loại FPL cơ bản.

Môi trường có nhiễu điện từ không? Có đi gần các nguồn điện công suất lớn, động cơ, biến tần không? -> Nên dùng loại có chống nhiễu (Shielded).

Yêu cầu của hệ thống báo cháy là gì? Các hệ thống báo cháy địa chỉ hiện đại thường nhạy cảm hơn và nhà sản xuất có thể khuyến nghị hoặc yêu cầu sử dụng cáp chống nhiễu.

Việc lựa chọn cáp báo cháy không phải là chọn loại “tốt nhất” hay “đắt nhất”, mà là chọn loại phù hợp và đúng tiêu chuẩn cho từng vị trí lắp đặt cụ thể. Sử dụng sai loại cáp (ví dụ dùng cáp FPLR trong không gian plenum) không chỉ làm giảm hiệu quả của hệ thống mà còn là một vi phạm nghiêm trọng các quy định về an toàn PCCC, có thể gây ra những hậu quả khôn lường.

Bạn xem thêm: Tiêu chuẩn của cáp chống cháy.

Thông tin tham khảo