Hướng dẫn chọn dây cáp điện ngoài trời

Việc lắp đặt hệ thống điện ngoài trời, dù là cho sân vườn, đèn chiếu sáng hay cấp nguồn cho nhà kho, đều đòi hỏi những yêu cầu kỹ thuật và an toàn cao hơn rất nhiều so với đi dây trong nhà. Dây cáp sử dụng ngoài trời phải đối mặt với hàng loạt yếu tố khắc nghiệt từ môi trường.

Lựa chọn sai loại dây không chỉ gây hỏng hóc, tốn kém chi phí sửa chữa mà còn tiềm ẩn nguy cơ chập cháy và điện giật chết người. Bài viết này sẽ cung-cấp những kiến thức cốt lõi giúp bạn chọn đúng loại cáp và lắp đặt một cách an toàn.

I. Các yêu cầu bắt buộc đối với dây điện ngoài trời

Một sợi cáp được xem là phù hợp để sử dụng ngoài trời khi lớp vỏ của nó có khả năng chống lại các yếu tố sau:

• Chống ẩm và nướ ️: Tiếp xúc liên tục với mưa, sương và độ ẩm cao có thể làm hỏng lớp cách điện và gây ra ngắn mạch.
• Chống tia cực tím (UV) : Ánh nắng mặt trời có chứa tia UV có thể làm lớp vỏ nhựa của dây thông thường bị lão hóa, giòn, nứt vỡ theo thời gian, làm lộ lõi dẫn điện.
• Chịu được nhiệt độ khắc nghiệt: Dây phải bền bỉ trước sự thay đổi nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm, giữa mùa nóng và mùa lạnh.
• Chống va đập và mài mòn cơ học: Dây cần có lớp vỏ đủ dày và chắc chắn để chịu được các tác động vật lý trong quá trình sử dụng.

II. Các loại dây cáp phổ biến cho lắp đặt ngoài trời

Không phải loại dây nào cũng có thể mang ra ngoài trời. Dưới đây là các loại chuyên dụng và cách sử dụng chúng:

1. Cáp UF-B (áp cấp nguồn đi ngầm)

Đây là lựa chọn tốt nhất và phổ biến nhất cho hầu hết các ứng dụng ngoài trời dân dụng.

• Đặc điểm: Cáp UF-B có một lớp vỏ ngoài bằng nhựa rất dày, cứng và đặc, được thiết kế đặc biệt để chống ẩm, chống ăn mòn và chống tia UV.
• Ứng dụng: Loại cáp này đủ bền để có thể chôn trực tiếp dưới đất mà không cần ống luồn dây. Nó thường được dùng để đi dây cấp nguồn cho đèn sân vườn, ổ cắm ngoài trời, hoặc từ nhà chính ra các công trình phụ.

2. Dây THWN (Sử dụng trong ống luồn dây)

THWN là ký hiệu của các sợi dây điện đơn lẻ có khả năng chịu nhiệt và chịu nước (W – Water-Resistant).

• Đặc điểm: Dây THWN không có lớp vỏ bảo vệ chung chắc chắn như cáp UF-B.
• Ứng dụng: Loại dây này bắt buộc phải được luồn bên trong ống bảo vệ (conduit) khi lắp đặt ngoài trời. Chúng không được phép đi trần hoặc chôn trực tiếp xuống đất.

3. Cáp MC (Metal-Clad – Cáp bọc giáp kim loại)

• Đặc điểm: Cáp MC có một lớp giáp bằng kim loại (thường là nhôm hoặc thép) lồng vào nhau, bao bọc bên ngoài các lõi dây.
• Ứng dụng: Cung cấp sự bảo vệ cơ học vượt trội, chống va đập và động vật gặm nhấm. Cáp MC thường được dùng đi nổi trên tường hoặc ở những khu vực có nguy cơ va chạm cao.

III. Lắp đặt an toàn: Ống luồn dây và độ sâu chôn ngầm

Sử dụng ống luồn dây điện (Conduit)

Ngay cả với cáp UF-B, việc sử dụng thêm ống luồn dây (bằng nhựa PVC hoặc kim loại) ở những đoạn đi dây quan trọng (ví dụ như băng qua lối đi) sẽ tăng cường đáng kể lớp bảo vệ, giúp hệ thống bền bỉ hơn.

Quy tắc về độ sâu chôn ngầm an toàn

Đây là quy tắc tối quan trọng để tránh việc vô tình cuốc, đào trúng dây điện:

• Cáp UF-B (chôn trực tiếp): Phải được chôn sâu tối thiểu 60 cm.
• Dây đi trong ống PVC: Phải được chôn sâu tối thiểu 45 cm.
• Dây đi trong ống kim loại cứng: Phải được chôn sâu tối thiểu 15 cm.
• Dây điện hạ thế (dưới 30V, cho đèn sân vườn): Phải được chôn sâu tối thiểu 15 cm.

Khi lấp đất, hãy đảm bảo lấp một lớp cát hoặc đất mịn xung quanh cáp/ống trước khi lấp đất đá thông thường để tránh làm hỏng vỏ bảo vệ.

Các Quy Tắc An Toàn Khác

• Bắt buộc có thiết bị chống giật (GFCI): Tất cả các ổ cắm điện 220V ngoài trời bắt buộc phải được bảo vệ bằng Aptomat chống giật (RCCB/RCBO) hoặc ổ cắm có tích hợp GFCI. Đây là yêu cầu an toàn sống còn.
• Sử dụng hộp điện và nắp che chống thấm: Mọi ổ cắm, công tắc, mối nối ngoài trời phải được đặt trong hộp điện chuyên dụng và có nắp che “in-use” (loại nắp có thể đậy kín ngay cả khi đang cắm phích điện).
• Gọi trước khi đào: Trước khi tiến hành đào đất để đi dây, hãy liên hệ với các đơn vị quản lý điện, nước, viễn thông tại địa phương để xác định vị trí các đường cáp ngầm hiện hữu, tránh gây ra các tai nạn nguy hiểm.

Lựa chọn đúng loại dây cáp và tuân thủ các quy tắc lắp đặt an toàn là hai yếu tố then chốt cho một hệ thống điện ngoài trời bền bỉ và đáng tin cậy. Đừng bao giờ sử dụng dây điện trong nhà cho các ứng dụng ngoài trời và khi có bất kỳ nghi ngờ nào, hãy luôn tham khảo ý kiến của thợ điện chuyên nghiệp.