Điện một pha được sử dụng trong hầu hết các gia đình và doanh nghiệp nhỏ vì nó tương đối đơn giản và không tốn kém để lắp đặt. Các doanh nghiệp thương mại và công nghiệp có nhu cầu sử dụng điện lớn hơn thường thích sử dụng điện ba pha vì nó hoạt động hiệu quả hơn và ít tốn kém hơn. Nhưng chính xác thì sự khác biệt giữa điện 1 pha và điện 3 pha là gì?
Điện 3 pha là gì?
Để minh họa sự khác biệt giữa nguồn điện một pha và điện 3 pha, hãy tưởng tượng một người chèo thuyền trên một chiếc thuyền. Khi mái chèo của anh ta lướt trên mặt nước thì bè sẽ di chuyển nhưng ngay khi người đó nhấc mái chèo lên thì lực đẩy để chiếc bè di chuyển bằng 0.
Bây giờ hãy hình dung cùng một chiếc bè với 2 người chèo trở lên. Khi người này nhấc mái chèo lên và người sau lập tức đặt mái chèo xuống thì chiếc bè sẽ nhận được một lực đẩy ổn định và liên tục để nó tiến về phía trước. Những người chèo thuyền đóng vai trò như những lõi dẫn điện bên trong dây cáp điện, điện sẽ được truyền tải liên tục với độ ổn định về xung nhịp hơn, do đó đảm bảo sự ổn định cho nguồn điện để sử dụng các thiết bị điện.
Trên thực tế
Phân biệt điện 1 pha với 3 pha
Để hiểu dòng điện 1 pha và 3 pha, trước tiên cần hiểu bản chất của lõi dẫn trung tính.
Lõi dẫn trung tính hay còn gọi là lõi dẫn lạnh, lõi mát… được sử dụng với mục đích giữ điện áp ổn định khi điện được truyền tải. Lõi trung tính về lý thuyết có điện thế = 0V, không gây giật điện nhưng thực tế dây vẫn có điện thế nhỏ > 0V và tốt nhất là nên cẩn thận.
Như vậy về lý thuyết, để truyền tải điện thì dây cáp điện bắt buộc phải có lõi dẫn nóng (lõi pha) và có thể có lõi dẫn trung tính (hoặc không), chẳng hạn như cáp cao thế/ cáp trung thế/ cáp hạ thế loại 1 lõi.
Điện 1 pha
Trên thực tế ứng dụng, điện 1 pha sử dụng dây dẫn điện có 2 lõi, bao gồm 1 lõi nóng và 1 lõi lạnh. Điện một pha được sử dụng trong hầu hết các gia đình và các cơ sở kinh doanh nhỏ, đủ để chạy các thiết bị điện có công suất tới 5Hp~ 3.5kW.
Tuy nhiên trên thực tế có rất nhiều thiết bị điện, máy móc cần sử dụng nguồn điện lớn hơn và ổn định hơn nên điện 3 pha đã được nghiên cứu xây dựng và phát triển từ những năm đầu 1880, tới 1888 thì máy phát điện 3 pha và động cơ điện 3 pha lần đầu được công bố bởi nhà sáng lập Mikhail Dolivo-Dobrovolsky, đánh dấu nền tảng điện áp 3 pha hiện nay.
Điện 3 pha
Điện 3 pha sử dụng dây cáp điện có 3 lõi pha (3 lõi nóng) và 1 lõi trung tính thay vì dây 2 lõi như điện 1 pha, như vậy dây cáp điện 3 pha có tổng là 4 lõi dẫn. Thực tế điện 3 pha cũng có các dòng cáp điện 3 lõi nóng và không có lõi trung tính, mục đích của dòng cáp điện này là để truyền tải điện áp giữa các trạm, không phải để truyền tải cho các thiết bị điện (vì không có lõi trung tính nên độ ổn định điện áp không tốt, sử dụng có thể gây nguy hiểm).
Một số trường hợp với máy móc có công nghệ tân tiến còn sử dụng cáp điện 3 pha loại 5 lõi, 6 lõi… trong đó có 1 lõi trung tính còn lại là lõi pha (lõi nóng). Dây cáp điện 3 pha loại 4 lõi là phổ biến nhất.
Lưu ý: Dây điện sử dụng 2 lõi pha (có thể có thêm 1 lõi trung tính hoặc không) được gọi là điện 2 pha. Đây là nguồn điện khá đặc biệt và thú vị, chúng ta sẽ tìm hiểu sau.
Sự khác biệt điện 1 pha với 3 pha
Dựa trên những dữ liệu mà SUNWON cung cấp ở trên, bạn có thể nhận thấy sự khác biệt lớn nhất giữa điện 1 pha và điện 3 pha là tính nhất quán. Nguồn điện 3 pha mang lại sự ổn định và đồng nhất hơn điện 1 pha do không có sự biến động về xung nhịp của điện áp được truyền tải (ví dụ ở đầu bài viết).
Ngoài ra điện 1 pha và 3 pha có 1 số khác biệt khác sau đây:
- Nguồn điện 1 pha có thể truyền tải điện áp lên đến 230V, nguồn điện 3 pha có thể truyền tải điện áp lên đến 415V.
