Ổ cắm chống giật (GFCI) là gì?

Như tên gọi của nó, nếu có điều kiện thì bạn nên sử dụng ổ cắm chống giật (GFCI) thay thế cho ổ cắm thường vì nó chống giật, đảm bảo an toàn cho bạn và gia đình khi sử dụng các thiết bị điện, nhất là ở những nơi có độ ẩm cao như nhà tắm, nhà bếp! Chúng tôi sẽ cho bạn biết lý do tại sao!

Ổ cắm chống giật (GFCI) là gì?

GFCI là viết tắt của Ground Fault Circuit Interrupter nghĩa là thiết bị ngắt mạch lỗi nối đất, gọi đơn giản là ổ cắm chống giật. Vậy lỗi nối đất liên quan gì đến khả năng chống giật?

Rất nhiều người bị điện giật khi chạm vào vỏ các thiết bị như tủ lạnh, máy giặt, điều hòa, lò vi sóng, nồi cơm điện… Đó là do các thiết bị đó bị rò rỉ điện. Vỏ thiết bị thường là nhựa cách điện, nhưng trong nhiều trường hợp nó có thể bị vấy nước mà nước sinh hoạt (không phải nước cất) lại dẫn điện và kết quả là vẫn bị giật điện như thường.

Điện giật do rò rỉ điện chiếm phần lớn nguyên nhân gây điện giật trong gia đình hàng năm!

Và như bạn biết (hoặc chưa), các thiết bị điện sử dụng trong nhà an toàn nhất là khi được nối đất. Nhờ nối đất thiết bị, dòng điện bị rò rỉ ở trên vỏ thiết bị sẽ truyền xuống đất và triệt tiêu, do đó bạn sẽ được an toàn khi chạm vào các bộ phần bị rò điện.

GFCI là một dạng ổ cắm điện với thiết kế thông minh, cơ chế hoạt động phức tạp hơn nhưng về cơ bản vẫn liên quan tới bảo vệ chống giật do lỗi nối đất.

Nguy cơ bị giật do lỗi nối đất ở đây được hiểu là thiết bị và đang bị rò rỉ điện và được nối đất không đúng cách  ==> có nguy cơ bị điện giật. Nối đất không đúng cách nghĩa là thiết bị không có dây nối đất, hoặc dòng điện rò rỉ không đi qua dây nối đất (có thể đi qua dòng nước rò rỉ nào đó chảy xuống đất).

Cách hoạt động của GFCI

Hiểu đơn giản: GFCI có cơ chế “phát hiện ra lỗi nối đất”, nếu phát hiện đang bị lỗi này thì nó sẽ ngắt điện!

Giải thích: Trong mạch điện, khi đóng mạch (khi dùng thiết bị điện), cường độ dòng điện ở dây pha (Ip) phải = cường độ dòng điện dây trung tính (In), trong đó Ip đóng vai trò là dòng điện từ ổ cắm tới thiết bị, In đóng vai trò là dòng điện từ thiết bị trở ngược về ổ cắm. Chúng tạo thành một mạch điện kín.

Khi mạch điện bị rò rỉ, Ip > In, nghĩa là một ít dòng điện đã bị rò rỉ xuống đất trước khi nó kịp quay trở về ổ cắm thông qua dây trung tính (In). Dòng điện rò rỉ thay vì quay trở về ổ cắm, nó “thích” tìm đường dẫn xuống đất hơn (1 nguyên tắc của dòng điện: Ưu tiên trở về nguồn phát điện – không phải ổ cắm).

GFCI sẽ đo cường độ chênh lệch giữa Ip và In, nếu phát hiện Ip lớn hơn In thì ổ cắm sẽ ngắt điện. Thời gian ngắt điện và cường độ chênh lệch này càng nhỏ thì GFCI càng nhạy!

GFCI hàng tốt có thể phát hiện chênh lệch dòng điện là 5mA và sẽ ngắt điện trong ~ 40 phần nghìn giây. GFCI chỉ đóng điện được sau khi bạn đã khắc phục được sự cố nên nó rất an toàn.

Nên lắp ổ cắm chống giật ở đâu?

Như lời khuyên ở đầu bài viết, nếu bạn có điều kiện thì nên thay thế tất cả ổ cắm thường bằng ổ cắm chống giật. Ở những nơi có môi trường ẩm ướt như nhà tắm, nhà vệ sinh, nhà bếp, tầng hầm, hồ bơi, bồn tắm, các thiết bị ngoài trời thì tốt nhất nên sử dụng ổ cắm chống giật.

Để sử dụng ổ cắm an toàn, hàng tuần hoặc hàng tháng bạn nên kiểm tra lại tình trạng hoạt động của nó bằng cách nhấn nút “CHECK” trên ổ cắm. Nếu không tự tin vào kiến thức sử dụng của mình, tốt nhất bạn nên nhờ thợ điện Việc kiểm tra là cần thiết để đảm bảo chức năng hoạt động tốt, vì GFCI không còn hoạt động thì ổ cắm vẫn có điện bình thường.