Xác định kích thước ống luồn dây điện trong nhà là rất quan trọng để quyết định số lượng dây điện tối đa có thể có thể luồn kéo mà không làm hỏng cách điện của dây / cáp. Ngoài ra, để tránh kích thước ống luồn quá lớn dẫn đến lãng phí tiền.
1. Tính kích thước ống luồn dây điện theo BS 7671
Bước 1: Tính hệ số cáp theo công thức: F = T1 x n1 + T2 x n2 + T3 x n3 +….+ Tn x nn. Trong đó:
- T là hệ số cáp của dây theo tiết diện. T được lấy theo hệ số ở bảng dưới đây;
- n là số dây (ở tiết diện đó).
Giải thích bảng:
- Solid/ stranded: Sợi đặc cứng/ sợi mềm;
- Straight run up to 3m: Ống luồn chiều dài tối đa 3m;
- Straight runs over 3m with and without bends: Ống luồn có chiều dài trên 3m, có thể gấp khúc hoặc không.
Ví dụ: Tính kích thước ống luồn dây điện thẳng, không gấp khúc với chiều dài 4.5 mét bằng PVC, cho cụm dây gồm 2 dây cứng (solid) 1.5mm2 và 3 dây mềm (stranded) 4mm2.
Theo bước 1: Hệ số dây cáp là F = 2×22+3×43= 173.
Bước 2: Xác định bán kính ống luồn dựa trên hệ số ống dẫn theo các bảng dưới đây. Chú ý chọn hệ số lớn hơn và gần nhất trong bảng so với hệ số tính được ở trên.
Giải thích bảng dưới:
- Conduit run length R: Chiều dài của ống dẫn gợi ý (mét);
- Conduit term: 16mm, 20mm, 25mm, 32mm… Đây là đường kính bên trong của ống dẫn. Cần quan tâm tới chỉ số này.
Hệ số dây cáp trong ví dụ là 173, đối chiếu với bảng 1 (ống luồn không gấp khúc) thì hệ số 174 là phù hợp. Theo đó ống luồn dây có đường kính 16mm là phù hợp để luồn cụm gồm 2 dây 1.5 + 3 dây 4.0.
Ngược lại, dựa vào các bảng trên bạn có thể tính ra số dây có thể luồn vào ống nếu biết tiết diện dây và đường kính trong của ống.
Ví dụ, có thể luồn bao nhiêu dây 6mm2 vào ống dài 5m, đường kính trong của ống là 25mm?
- Từ số liệu ống thẳng (không gấp khúc), dài 5m + đường kính 25mm thì tra bảng 1 hệ số ống dẫn là: 500;
- Từ tiết diện dây 6.0mm2 thì tra bảng hệ số cáp là: 58.
Lấy 500/58 ~ 8, nghĩa là có thể luồn tối đa 8 dây 6.0mm2 vào ống 25mm, dài 5m không có gấp khúc.
Chú ý quan trọng: Đối với các loại và kích thước ống luồn không nằm trong bảng trên thì cần chú ý: Tổng diện tích mặt cắt ngang của cụm dây điện / Diện tích mặt cắt trong của ống phải ≤ 35%.
2. Tính kích thước ống luồn theo NEC
Bộ luật điện quốc gia của Hoa Kỳ (NEC) có đề cập đến việc sử dụng ống luồn dây điện trong hệ thống điện gia đình, theo đó việc chọn đường kính ống luồn yêu cầu sử dụng bảng NEC dựa trên tiết diện và số lượng của dây điện phải đảm bảo điều kiện sau:
- Nếu ống luồn chỉ có 1 dây điện: Tỷ lệ Tiết diện dây/ tiết diện trong của ống là 53%;
- Nếu ống luồn cho 2 dây điện: Tỷ lệ Tiết diện dây/ tiết diện trong của ống là 31%;
- Nếu ống luồn từ 2 dây trở lên: Tỷ lệ là 40%.
Cách tính như sau:
Bước 1: Tính tổng tiết diện mặt cắt của dây cáp điện: S = S1 x n1 + S2 x n2 + S3 x n3 +….+ Sn x nn.
Bước 2: Tính ngược lại tiết diện bên trong của ống bằng cách dựa vào tỷ lệ ở trên.
Ví dụ: Tính đường kính ống luồn được các dây có tiết diện sau:
- Dây 3×2.5mm2 (dây điện 3 lõi): Đường kính dây ~ 10mm;
- Dây 4×1.0mm2 (dây điện 4 lõi): Đường kính dây ~ 8mm.
Bước 1: Từ công thức S=π x R bình phương, ta tính được tiết diện tổng của 2 dây này là S = (10/2) bình phương x π + (8/2) bình phương x π = 128.74mm2.
Bước 2: Vì ống dẫn này sử dụng để luồn 2 dây nên tỷ lệ là 31%, nghĩa là S/ tiết diện trong của ống = 31%. Trong đó S = 128.74mm2.
==> Tiết diện trong của ống luồn là 128.74 x 100/31 = 415.3mm2.
==> Bán kính trong của ống là (căn bậc 2 của 415.3/3.14) = 11.5mm ==> đường kính trong của ống là 23mm. Như vậy ta chọn ống có đường kính bên trong = 25mm là vừa.
Cách tính theo phương pháp thứ 2 sẽ đơn giản hơn, tuy nhiên tùy thuộc vào tình hình thực tế để lựa chọn phương pháp tính kích thước ống luồn dây điện phù hợp nhất.
