1. Quá tải là gì?
Overload hay quá tải là tình trạng mạch điện có cường độ dòng điện vượt quá định mức cho phép của nó. Tải là phụ tải, nghĩa là các thiết bị điện kết nối trong mạch.
Quá tải thường xảy ra khi mạch điện phải tải dòng điện có cường độ lớn hơn cường độ cho phép do sử dụng quá nhiều thiết bị điện cùng một lúc. Ví dụ mạch điện có dòng điện định mức 30A (Ampe) nhưng hiện tại nó phải tải dòng điện có cường độ > 30A.
Khi quá tải xảy ra, dây điện bắt đầu nóng lên, nhiệt độ dây tăng lên trong một thời gian có thể làm nóng chảy lớp cách điện của dây, nguy hiểm hơn có thể làm hỏng thiết bị điện.
Bảo vệ quá tải: Cầu chì, thiết bị ngắt mạch quá tải như CB, MCB, MCCB…
2. Quá dòng là gì?
Over current hay quá dòng là tình trạng dòng điện trong mạch có cường độ vượt quá dòng điện định mức của mạch tới một giá trị cực lớn, gây sinh nhiệt quá mức và có thể gây cháy nổ và thường là do ngắn mạch.
Quá dòng là một dạng quá tải nhưng giá trị rất cao. Ví dụ dòng điện định mức của mạch là 15A nhưng mạch đang phải tải cường độ 200A; trong nhiều trường hợp ngắn mạch khác, dòng điện có thể lên tới hàng trăm hoặc hàng ngàn Ampe.
Trong trường hợp ngắn mạch, điện trở gần về 0Ω, khi đó dòng điện sẽ có cường độ rất cao (tới ∞) chạy trong mạch và chỉ trong thời gian rất ngắn cỡ vài giây cũng có thể dẫn đến nóng chảy lớp cách điện của dây điện, hư hỏng thiết bị điện, chập cháy và nguy hiểm nhất cháy nổ hệ thống điện.
Bảo vệ quá dòng: Cầu chì, cầu dao, rơ le quá dòng, bộ hạn chế dòng điện, cảm biến nhiệt độ… được sử dụng như những thiết bị bảo vệ quá dòng.
3. Quá áp là gì?
Over Voltage hay quá áp là tình trạng điện áp hoạt động hoặc điện áp cung cấp lớn hơn điện áp định mức của hệ thống/ thiết bị điện. “Áp” là điện áp.
Đối với điện dân dụng, điện áp cơ bản quy định thường là 220V +/-10% (hầu hết các nước trên thế giới) hoặc 110V +/-10% (tại Hoa Kỳ, Nhật Bản…) nghĩa là điện áp tối đa cho phép trong mạch là 220 x 1.1 (hoặc 110 x 1.1) = 232V (hoặc 121V). Nếu điện áp vượt quá giá trị này thì được coi là quá áp.
Quá áp ở mạng lưới điện dân dụng thường xảy ra do sét đánh mà không có dây tiếp địa hoặc do mạng lưới điện truyền tải, cụ thể là nhà máy phát điện hoặc trạm biến áp. Tại đây, quá áp xảy ra thường xuyên do chuyển mạch, sét đánh, phóng điện ngược, hiệu ứng Ferranti…
Hiện tượng quá áp ở giá trị cao có thể làm nóng thiết bị điện và nguy cơ hỏng hóc cao.