Cầu dao là một thiết vị được sử dụng để bảo vệ hệ thống điện khỏi các sự cố thường gặp như ngắn mạch, quá tải, lỗi nối đất, quá áp… nhờ đó mà các sự cố này không có khả năng gây hư hỏng cho các thiết bị điện, nhưng quan trọng hơn cả là bảo vệ chính bạn và gia đình.
Cầu dao và cầu chì có chức năng tương tự, nhưng cầu dao có thể sử dụng rộng hơn và nó cũng có nhiều chủng loại hơn. Nhìn chung sự khác biệt lớn nhất giữa 2 loại này là cầu dao có thể sử dụng nhiều lần, cầu chì thì không.
Khi cầu dao nhảy (ngắt), nó báo hiệu rằng mạch điện đang bị các sự cố ở trên và cần khắc phục. Khi mạch được sửa lại và bạn đóng cầu dao, nếu nó không nhảy nữa thì mạch đã được sửa. Điều đáng quan ngại là khi bạn đóng lại cầu dao nhưng nó tiếp tục nhảy, thì mạch chưa được sửa chữa hoàn toàn (hoặc sửa không đúng).
Trong TH này bạn nên gọi thợ điện tới kiểm tra và khắc phục.
Nguyên nhân cầu dao nhảy liên tục
1. Quá tải mạch
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của hiện tượng cầu dao bị ngắt mỗi khi bạn đóng lại nhưng không phải người nào cũng để ý tới. Việc nhận định có đúng là mạch đang bị quá tải hay không rất đơn giản:
- Cầu dao nhảy ==> bạn đóng lại cầu dao ==> tiếp tục sử dụng các thiết bị điện ==> cầu dao nhảy…
Giải thích: Khi bạn sử dụng quá nhiều thiết bị điện, hoặc thiết bị có công suất quá lớn so với định mức tải của dây điện sẽ khiến do dây điện bị quá tải. Cầu dao sẽ cảm nhận được điều này và “nhảy” để bảo vệ dây.
Khắc phục: Chỉ cần sử dụng ít thiết bị hơn cùng một lúc.
2. Chập mạch
Hay ngắn mạch, đoản mạch… Hiện tượng này là nguyên nhân phổ biến thứ hai sau quá tải điện. Chập mạch rất nguy hiểm nếu không có cầu chì hoặc cầu dao, mọi hệ thống điện luôn hạn chế tối đa các tình huống dẫn đến chập mạch vì hậu quả rất khôn lường.
Hiện tượng chập mạch là khi dây pha và dây trung tính chạm vào nhau, tạo tia lửa điện và nguy cơ cháy nổ. Cầu dao sẽ cảm nhận được điều này và “nhảy” để ngắt điện.
Nhận biết: Hiện tượng chập mạch sẽ làm dây bị nóng rất nhanh, cách điện và vỏ bọc của dây có thể bị cháy xém tạo mùi khét và khói đen.
Khắc phục: Nếu hiện tượng này xảy ra, tốt nhất là bạn nên gọi thợ điện có chuyên môn để sửa chữa mạng điện.
3. Lỗi nối đất
Sự cố nối đất thường liên quan tới việc rò rỉ điện xuống đất theo cách không an toàn, tức là không thông qua dây nối đất hoặc mạch điện không có dây nối đất. Hiện tượng rò rỉ điện rất nguy hiểm vì nó có thể gây giật cho người tới gần, chạm vào thiết bị điện, hoặc đi chân trần vào khu vực rò điện.
Cơ chế phát hiện rò rỉ điện của cầu dao sẽ phức tạp hơn cơ chế phát hiện quá tải/ ngắn mạch, vì nó phải tính toán dòng điện rò rỉ (chênh lệch giữa dây pha và dây trung tính). Nhìn chung khi cầu dao nhảy liên tục mà không phải 2 nguyên nhân phía trên, bạn hãy nghĩ ngay tới lỗi này.
- Khắc phục tạm thời: Tạm thời ngắt điện, gọi thợ điện tới kiểm tra và sửa chữa nếu có.
- Khắc phục lâu dài: Nên sử dụng ổ cắm chống giật GFCI.
4. Quá áp
Quá áp là hiện tượng điện áp trong mạch vượt quá điện áp cho phép của các thiết bị điện, ví dụ điện áp của mạch đột ngột tăng lên 300V trong khi điện áp của thiết bị chỉ là 220V.
Sét, harmonic, xung điện (impulse) là các nguyên nhân dẫn đến hiện tượng quá áp mạch điện. Sự quá áp này sẽ làm cho các thiết bị hoạt động kém hiệu quả, nóng lên và thậm chí hỏng ngay tức thì.
Cầu dao sẽ nhận biết được sự tăng lên quá mức của điện áp và cũng sẽ ngắt điện rất nhanh. Trong trường hợp nhảy mỗi khi bạn bật lại mà không phải 3 nguyên nhân trên, hãy nghĩ tới nguyên nhân này.
Khắc phục: Tạm thời không sử dụng các thiết bị, rút phích cắm các thiết bị khỏi ổ cắm khi không dùng.
5. Cầu dao bị hỏng
Nguyên nhân này ít nhưng không phải không xảy ra. Đôi khi bản thân cầu dao có vấn đề sẽ khiến chính nó hoạt động không còn như thiết kế. Để xác định cầu dao bị hỏng hay không thì phải có kiến thức chuyên môn, tốt nhất bạn nên gọi thợ điện tới kiểm tra và thay thế. Cầu dao là thiết bị nên thay thế mới hơn là sửa chữa!
